Uniek erfgoed aan de Geniedijk herbestemd tot culturele broedplaats

 - Copyright Vliegendhert Uniek erfgoed aan de Geniedijk herbestemd tot culturele broedplaats

De Geniedijk is ‘los’. Maar liefst drie unieke stukken erfgoed werden donderdagmiddag 12 juli in Hoofddorp onthuld door gedeputeerde van provincie Noord-Holland Joke Geldhof, wethouder Derk Reneman van gemeente Haarlemmermeer en adjunct-directeur van Stadsherstel Amsterdam Michiel van der Burght. Na een terughoudende restauratie opent kunstenaarsbroedplaats GinDS in het minifort ‘De Batterij’ en de voormalige munitie opslagbunkers haar deuren. Én een iconische ANWB-praatpaal krijgt naast de bunker een tweede leven.

Zo’n twaalf jaar kostten het Stadsherstel, de gemeente Haarlemmermeer en de provincie Noord-Holland om ‘De Batterij’ aan de Geniedijk klaar te stomen voor een nieuwe toekomst. Reden voor optimisme, want: “De Genie is nu veiliggesteld”, meent wethouder van Financiën en Cultuur Reneman van de Haarlemmermeer. “Er is op de lijn van hier via Schiphol naar de Zuidas nog nooit recessie geweest. Het is heel goed dat al die mensen uit omliggende kantoren nu loopjes kunnen maken langs deze prachtige groene en historisch waardevolle strook. Erfgoed is in onze gemeente niet vanzelfsprekend.”
Joke Geldhof, gedeputeerde van Ruimtelijke Ordening en Wonen, refereert naar eind jaren ’90, toen ze als Amsterdamse voor het eerst over de Geniedijk fietste: “Alles lag er ruig bij, er is veel gebeurd sindsdien. Deze plek is een prachtige toevoeging voor cultuur in de Haarlemmermeer.”

Bíjna drie wereldoorlogen in een notendop

De Geniedijk is een verdedigingslinie in de Haarlemmermeer, onderdeel van de Stelling van Amsterdam. Ter hoogte van wat toen nog de Sloterweg in Hoofddorp is in 1906 een onbemand fort gebouwd, dat vanwege de kleinschaligheid ‘De Batterij aan den Sloterweg’ werd genoemd. Aan de andere kant van de Rijnlanderweg, die de Stelling van Amsterdam doorkruist en een zogenaamd acces wordt genoemd, kwamen in de jaren ’50 acht munitiebunkers van 90m2. Hierin werd munitie opgeslagen voor Schiphol die ons tegen onheil in de Koude Oorlog moest beschermen. Tot eind jaren ’70 maakte men gebruik van de gebouwen, daarna verpauperden ze steeds verder.
Deze plek onder de rook van Schiphol is historisch zeer bijzonder. Het munitiedepot dat is gebouwd uit angst voor een Derde Wereldoorlog, met twee kazematten uit de opmaat naar de Tweede Wereldoorlog ertussen, staat in een Geniedijk met batterij die tijdens de Eerste Wereldoorlog werd bemand. Er is in Nederland geen soortgelijk magazijncomplex bekend en de ligging in Werelderfgoed monument de Stelling van Amsterdam maakt het nog unieker.

Kunstenaars met oog voor de omgeving

“Het is nogal vet, een fort voor jezelf!”, vindt Lilou Dekker, theatermaker en de tot en met september artist in residence in ‘De Batterij’. “Van zo’n gebouw krijg je vanzelf een aanpakkersmentaliteit.” Dekker werkt er aan haar voorstelling ‘Het einde van Edward Lozinski’ die ze op het Amsterdamse Fringe Festival zal spelen. Onderdeel van de kunstenaarsbroedplaats Genie in De Stelling (GinDS) is dat er iedere drie maanden een nieuwe kunstenaar in ‘De Batterij’ trekt. Beeldend kunstenaars, theatermakers of muziek, met werk dat aansluit op de historie van het pand en de natuur. “Zodat we iedere drie maanden nieuw werk kunnen presenteren aan publiek”, zegt Sophie Almanza van meurkens & meurkens, dat de verhuur aan kunstenaars coördineert.
Stichting GinDS stelt zichzelf tot doel om zo’n drie publieksevenementen per jaar te organiseren, de plek moet een openbaar karakter krijgen. Almanza: “Op zondagen, maar misschien ook met lunchconcerten. Er wandelen iedere dag massa’s mensen van nabijgelegen kantoren langs.” 
De gemeente Haarlemmermeer speelt hier ook op in om het Geniepark aantrekkelijk voor bezoekers te maken. Er is een fruitbomenweide en er is een nieuw fietspad aangelegd. Ook is de Geniedijk bij de ‘De Batterij’ hersteld in zijn oude profiel en worden en zijn er nieuwe bomen geplant.

Muzikale optocht over het fietspad richting de ateliers in de stenen bunkers

Je struikelt bijna over de schapen

Ook de voormalige munitiebunkers zijn omgetoverd tot ateliers voor kunstenaars. De acht gebouwtjes zijn in twee gesplitst of als geheel verhuurd. Voor alle gebouwen, ook ‘De Batterij’, geldt dat ze tijdens de restauratie in het geheel schoongemaakt en voorzien van water, elektriciteit, verwarming en riolering moesten worden.
Huurder Moreno de Miranda van Stichting Brotherhood4real is echter heel blij met het eindresultaat. “Het is heel inspirerend om op zo’n weidse plek te werken, heel leuk ook dat je bijna over de schapen struikelt.” Brotherhood4real zet zich in voor talentontwikkeling van muzikanten en heeft onder meer de succesvolle artiesten Typhoon en Gerson Main begeleid. De Miranda: “We kunnen hier zo veel geluid maken als we willen.”  

Trotse telefoonpaal als kersvers erfgoed

Gedeputeerde Joke Geldhof test de praatpaal  Geen pech langs de weg, maar een verhaal in de paal. Stadsherstel diende een plan in om een oude ANWB-praatpaal te plaatsen bij de Geniedijk. Eén van de winnende ideeën was een ANWB-paal waarbij de bezoekers een geluidsband met historische informatie en audioverhalen van GinDS-kunstenaars kunnen horen. Dat werd beloond met dat één van de zeer gewilde palen gekocht mocht worden. Sinds 1 juli 2017 zijn alle gele praatpalen langs de weg verwijderd. Van de 3300 palen zijn er 500 direct verkocht aan liefhebbers, nog eens 500 werden via een prijsvraag verloot. De 2300 overgebleven praatpalen krijgen een nieuw leven als laadpunt voor elektrische auto’s.
Dankzij het bedrijf Playnetic bedien je de paal van Stadsherstel met de hand op duurzame stroom. Door een slinger te geven aan het wiel zorg je ervoor dat de condensator genoeg energie opslaat om 1,5 minuut audio af te spelen. Playnetic was zo enthousiast om de paal om te bouwen, dat Stadsherstel hen alleen materiaalkosten hoefde te betalen. “Wij zijn erg enthousiast over onze technologie; als we die in zo’n icoon mogen aanleggen maakt dat ons héél blij!”, vertelt productontwikkelaar Joost van Vliet. Het was erg gaaf om dat klassieke gele ding onder handen te nemen.”                                     

Adjunct-directeur van Stadsherstel Michiel van der Burght benadrukte in zijn speech dat dit soort restauraties en herbestemmingen van monumenten alleen mogelijk zijn dankzij bijdrage van de provincie, gemeente, fondsen en Vrienden van Stadsherstel. Dankzij die bijdragen is het nu mogelijk dat iedereen van dit Werelderfgoed kan genieten. Als de deuren van de ateliers open zijn, loop dan gerust eens binnen.

Mede mogelijk gemaakt door

    

       

In samenwerking met de gemeente Haarlemmermeer, provincie Noord-Holland, Stadsherstel Amsterdam, broedplaats Amsterdam, BBp en meurkens & meurkens is de stichting GinDS opgezet.

Cookie toestemming
Wij gebruiken cookies om uw gebruikerservaring te optimaliseren en het webverkeer te analyseren. De analytische cookies zijn volledig geanonimiseerd en worden niet gedeeld. Lees meer over hoe wij cookies gebruiken. Als u akkoord gaat met ons gebruik van cookies, klikt u op "Ok, ik wil verder".
instellingen
Functionele cookies: deze cookies zijn nodig voor een goed werkende website
Analytische cookies: deze cookies worden gebruikt om statistieken van de website bij te houden. De analytische cookies zijn volledig geanonimiseerd en worden niet gedeeld. Tevens wordt het laatste octet van het IP-adres automatisch gemaskeerd.